Pandemi döneminde kesilen cezaların iadesi için Anayasa Mahkemesi’ne yapılan itiraz karara bağlandı. Resmi Gazete’de yayımlanan karara göre, ödenen idari para cezalarının geri ödenmeyeceğine ilişkin madde iptal edildi. Böylece ödenen cezaların geri alınmasının yolu açıldı.
Resmi Gazete’nin bugünkü sayısında yer alan karara göre, İzmir 4. İdare Mahkemesi, Covid-19 tedbirleri kapsamında bir kişiye uygulanan idari para cezasının ödeme emrinin iptali ve ödenmiş olan para cezasının iadesi istemine ilişkin davada, ödenmiş cezaların iade edilmeyeceğine ilişkin hükmün Anayasa’ya aykırı olduğu kanısına vararak, iptali için AYM’ye başvurdu.
İptal başvurusunda, 3 Kasım 2022 tarihli Gelir Vergisi Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un geçici 4’üncü maddesinde, Covid-19 tedbirleri kapsamında kesilen idari para cezalarının ilgililere tebliğ edilmemesinin, tebliğ edilenlerin tahsilinden vazgeçilmesinin öngörüldüğü, ilgilisi tarafından ödenenlerin ise iade edilmeyeceğinin hüküm altına alındığı, bunun Anayasa’ya aykırı olduğu ileri sürüldü.
Başvuruyu inceleyen Yüksek Mahkeme, belirtilen kanunda yer alan “tahsil edilmiş olan idari para cezaları iade edilmez” hükmünü iptal etti.
Böylece, pandemide ödenen maske takma zorunluluğu ve diğer yasaklara ilişkin idari para cezalarını ödeyenlerin ödedikleri tutar geri iade edilecek.
KARARIN GEREKÇESİ
AYM’nin kararında, Covid-19 salgınının bütün dünyayı etkileyen bir salgın hastalık olduğu, kişiden kişiye bulaşmasını önlemek amacıyla da bazı tedbirlerin alındığı ifade edildi.
Salgın döneminde alınan tedbirlere uymayanlara, Kabahatler Kanunu ve Umumi Hıfzısıhha Kanunu gereği idari para cezalarının uygulandığı aktarılan kararda, Gelir Vergisi Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un yürürlüğe girmesinin ardından geçici 4’üncü madde kapsamında henüz ödenmemiş cezalardan vazgeçildiği, ödenmiş olanların ise geri ödenmeyeceğinin hüküm altına alındığı ifade edildi.
Anayasa’da eşitlik ilkesinin güvence altına alındığına işaret edilen kararda, benzer durumda olanlara uygulanan farklı düzenlemelerin nesnel ve makul bir temele dayanması gerektiği vurgulandı.
Kanunun yürürlüğe girmesi sonrası cezalardan vazgeçilmişken, önceden ödenmiş olan cezaların geri ödenmemesinin mülkiyet hakkı bağlamında eşitlik ilkesine aykırılık teşkil ettiği ifade edilen kararda, şunlar kaydedildi:
“Bu itibarla kuralla Covid-19 salgın hastalığının ülkemizde yayılmasını önlemek amacıyla 11 Mart 2020 tarihinden itibaren bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihe kadar verilen idari para cezalarının tahsilinden vazgeçileceği ve bu maddenin yürürlük tarihinden önce işlenen söz konusu kabahatler için idari para cezası verilemeyeceği öngörülmüşken tahsil edilmiş olan idari para cezalarının ise iade edilmeyeceğinin öngörülmesi suretiyle idari para cezalarının muhatapları arasında oluşturulan farklı muamelenin nesnel, makul bir temel dayanmadığı sonucuna varılmıştır. Dolayısıyla kuralın mülkiyet hakkı bağlamında eşitlik ilkesine aykırılık oluşturduğu sonucuna ulaşılmıştır. Açıklanan nedenlerle kural, Anayasa’nın 10 ve 35’inci maddelerine aykırıdır, iptali gerekir.”
CEZALAR İPTAL EDİLMİŞTİ
Geçtiğimiz yılın sonlarında Hazine ve Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından hazırlanan tahsilat genel tebliğleri, Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmişti.
Tahsilat tebliğine göre, maske başta olmak üzere salgının yayılmasını önlemek amacıyla alınan tedbirlere uyulmaması nedeniyle 11 Mart 2020 ile 9 Kasım 2022 tarihleri arasında verilen para cezaları silindi.
Buna göre, 9 Kasım 2022’den önce yapılmış ceza ödemelerinin iade edilmemesine karar verilmişti.
